Uitspraak van het Europees Hof inzake gen-editing producten: Overwinning voor consumenten, boeren en leefmilieu. Belgische veldproef met CRISPR maïs illegaal.

Het Europees Hof van Justitie (EHvJ) heeft vandaag uitspraak gedaan over de wettelijke status van voedsel- en voedergewassen afgeleid van bepaalde nieuwe technieken voor genetische modificatie. Het gaf een duidelijke bevestiging dat organismen van deze nieuwe technieken voor het bewerken van genen onder de bestaande EU-verordening inzake GGO's vallen.

Volgens CEO betekent dit dat de Belgische veldproef met CRISPR maïs illegaal is. Een geheime en ongereguleerde veldproef met CRISPR-maïs werd door het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) uitgevoerd in 2017 en 2018. De maïsplanten die tot op vandaag in het veld getest worden op een ongekende locatie, zijn gemaakt op basis van een plant die duidelijk als GGO was gecategoriseerd. De gewone EU-regels hadden moeten worden toegepast, en de veldproef had moeten worden geregistreerd als een onderzoek met GGOs met inbegrip van de bijhorende bioveiligheidsmaatregelen en inspraakprocedures.

Reagerend op de beslissing, die de mening van januari 2018 van één van de advocaten-generaal van de rechtbank bevestigt, zegt Nina Holland, specialiste agro-industrie aan het Corporate Europe Observatory, het volgende:

"Dit is een grote overwinning voor het leefmilieu, voor boeren en voor consumenten. Het verduidelijkt dat EU-beleidsmakers ervoor moeten zorgen dat producten van deze nieuwe technieken worden beoordeeld op potentiële voedselveiligheids- en milieurisico's en dat ze op de juiste wijze als GGO's worden geëtiketteerd.”

"Grote agro-industrie bedrijven zullen hun lobbywerk in Brussel voortzetten om aan de EU-veiligheidsregels voor de nieuwe GGO's te ontsnappen, maar de uitspraak van vandaag laat geen twijfel bestaan: producten van gene editing vallen onder de bestaande Europese GGO-regels.”

"Deze uitspraak betekent ook dat de geheime, ongereguleerde veldproef die momenteel in België wordt uitgevoerd, illegaal is. De CRISPR-techniek heeft geenszins een ‘geschiedenis van veilig gebruik’ en de planten die in deze proef worden gebruikt zijn ontegensprekelijk GGO's. De Belgische overheid moet hier nu naar handelen en de proef stopzetten.”

Contact:

Nina Holland, +32 466 294420
nina.holland@corporateeurope.org

Achtergrond voor redacteurs : 

• De uitspraak van het Europees Hof van Justitie:

Het EHvJ heeft geconcludeerd dat producten bekomen met nieuwe technieken van gene editing (GE) moeten worden beschouwd als genetisch gemodificeerde organismen (GGO's) en als zodanig onder de bestaande EU-verordening inzake GGO's vallen. Belangrijk is dat de rechtbank verduidelijkt dat alleen de oude mutagenesetechnieken die al waren vrijgesteld van de wet moeten worden uitgesloten.

De zaak werd door de Franse Conseil d'État naar het EU-gerechtshof doorverwezen nadat Franse organisaties de zaak op nationaal niveau hadden aangevochten.

• Lobby en inzet van de biotech-industrie: de biotech-industrie deed een gewaagde poging om producten van de nieuwe generatie genetische manipulatietechnieken vrij te stellen van de bestaande EU-regelgeving voor genetisch gemodificeerde organismen (GGO's). Patenthouders, waaronder grote agrochemische bedrijven zoals Bayer / Monsanto, BASF en Dow Agrosciences,  hebben grote financiële belangen om de regelgeving voor hun technieken zo minimaal mogelijk te houden. Ze dienden hierover al tientallen octrooiaanvragen in. Zoals Testbiotech meldt, heeft DowDuPont ongeveer 50 internationale octrooiaanvragen ingediend voor gene editing en planten, gevolgd door Bayer-Monsanto met ongeveer 30 aanvragen.

• EU-toetreding tot het VN-protocol van Cartagena inzake bioveiligheid: de EU is partij bij het VN-protocol van Cartagena inzake bioveiligheid, dat haar verplicht de rechten van andere landen om bepaalde GGO's te weigeren, te respecteren. Als een partij bij het verdrag, in dit geval de EU, bepaalde GGO-rassen die zij uitvoert niet controleert en labelt, kan deze partij niet voldoen aan haar verplichtingen krachtens het Cartagena-protocol.

• De betreffende technieken: de nieuwe generatie van genetische manipulatietechnieken verwijst naar verschillende soorten gen-editing technieken, waaronder oligo-gerichte mutagenese (ODM), agro-infiltratie en Zink Finger-nuclease technologie. Deze technieken omvatten het knippen van DNA-strengen op specifieke locaties om op maat gemaakte genetische veranderingen te creëren die verschillen van de veranderingspatronen die voortkomen uit eerdere genetische manipulatie (GM) technieken.

• Burger-, academische en NGO-stemmen over dit onderwerp: wetenschappers, consumentengroepen, boeren en ngo’s hadden opgeroepen om producten uit gen-editing en andere nieuwe GM-technieken te reguleren volgens de bestaande GGO-regels. Ze benadrukken dat elke nieuwe aanpak voor het produceren van voedsel- en voedergewassen volledig moet worden getest, en de bekomen producten moeten worden geëtiketteerd, om hun veiligheid voor het publiek en het milieu te waarborgen.